‘งานวิจัย’ คือ การที่มนุษย์กระทำบางสิ่งบางอย่าง โดยมีจุดมุ่งหมายหลัก เพื่อค้นหาความจริงอันมาจากพื้นฐานของปัญญา สำหรับจุดมุ่งหมายหลักในการทำวิจัย คือ…

• เพื่อค้นพบ
• เพื่อแปลงความหมาย
• เพื่อพัฒนากรรมวิธีและระบบ

โดยการดำเนินงานวิจัยจะใช้วิธีทางวิทยาศาสตร์หรือไม่ก็ได้

งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ เป็นการนำวิธีทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งผสมผสานมาจากความต้องการอันแรงกล้า อันเนื่องมาจากความอยากรู้อยากเห็นของมนุษย์ โดยการวิจัยจะเป็นข้อมูลหลักที่นำมาสร้างข่าวสารเชิงวิทยาศาสตร์ ตลอดจนทฤษฎีที่มนุษย์นำมาใช้เพื่ออธิบายธรรมชาติตลอดจนคุณสมบัติของสรรพสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบตัว นอกจากนี้งานวิจัยยังช่วยให้กรรมวิธีประยุกต์ทฤษฎีต่างๆ เกิดความเป็นไปได้ทางปฏิบัติ นอกจากนี้การวิจัยทางวิทยาศาสตร์ยังได้รับเงินสนับสนุนจากหน่วยงานของรัฐ, องค์การกุศล, กลุ่มเอกชน ตลอดจนบริษัทต่างๆ นอกจากนี้งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์สามารถจำแนกได้ตามสาขาวิทยาการ รวมทั้งวิชาเฉพาะทาง นอกจากนี้คำว่า ‘งานวิจัย’ ยังใช้ได้ในความหมายที่ว่า ขั้นตอนเก็บรวบรวมข้อมูลข่าวสาร ที่เกี่ยวกับวิชาการอีกด้วย

จุดมุ่งหมายทั่วไปของการวิจัย

• ใช้ในทำนายผลต่างๆ ผลที่ได้สามารถนำไปใช้ทำนายเหตุการณ์ในอนาคตได้ เพื่อจะได้เตรียมตัวรับสถานการณ์เอาไว้ล่วงหน้า เช่น การวิจัยเพื่อสร้างเส้นทางสำรวจราคาหนังสือนำมาทำนายได้ว่า แนวโน้มของราคาหนังสือในอนาคตจะเป็นอย่างไร เป็นต้น
• ใช้เพื่ออธิบาย โดยจุดประสงค์ของงานวิจัยนี้ เพื่อนำผลไปใช้อธิบายปัญหาต่างๆ เช่น การวิจัยหาสาเหตุที่ทำให้ผลการเรียนของนักศึกษาตกต่ำ เป็นต้น ซึ่งผลจากการวิจัยสามารถนำมาอธิบายได้ว่า มีปัจจัยอะไรบ้างเป็นสาเหตุที่ทำให้ผลการเรียนตกต่ำ
• ใช้ในบรรยายข้อมูลต่างๆ คือ การนำผลที่ได้มาจากการวิจัยไปใช้กับปัญหาต่างๆ เพื่อนำมาตรวจสอบในหลายๆ ด้านว่า ปัญหานั้นเป็นอย่างไร เช่น งานวิจัยที่มีจุดมุ่งหมายในการนำผลที่ได้ จากการวิจัยมาความต้องการของนิสิต ให้ออกมาเป็นรูปธรรมเห็นได้อย่างชัดเจน โดยการนำผลซึ่งมาจากการวิจัยเอามาบรรยาย จะทำให้ตีโจทย์ได้อย่างถูกต้องตรงกับความเป็นจริง
• ใช้ในการควบคุม สำหรับจุดประสงค์หลักก็เพื่อนำผลนี้ไปวางแผน รวมทั้งกำหนดวิธีในการควบคุมสิ่งต่างๆ ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เช่น การวิจัยหาสาเหตุอันทำให้ผลการเรียนของนิสิตตกต่ำ เมื่อพบสาเหตุก็จะหาทางควบคุมหรือป้องกันได้
• ใช้ในการพัฒนา ผลงานวิจัยสามารถนำมาเป็นแนวทางเพื่อพัฒนาต่อไปได้ เช่น พัฒนานักเรียน, พัฒนาระบบ, พัฒนาอาคาร เป็นต้น

ถ้าพูดถึงจุดประสงค์ของการวิจัย แบบไม่เจาะเรื่องใดเรื่องหนึ่งแล้วล่ะก็ สามารถกล่าวได้ว่าไม่ว่าจะทำการวิจัยใดๆ ก็ตาม นอกจากนี้ผู้ทำงานวิจัยยังสามารถมีจุดมุ่งหมายอย่างใดอย่างหนึ่งใน 2 ประเภทนี้ได้ คือ เพื่อเพิ่มพูนความรู้ใหม่ๆ และเพื่อนำผลไปประยุกต์ใช้ให้เป็นประโยชน์